Melancholia na czasie

O Melancholii ludzie opowiadali zawsze i zawsze ją odczuwali. Inaczej tylko, w zależności od czasów, na nią mówiono. Pascala przeraziła wiekuista cisza nieskończonych przestrzeni a było to bezpośrednie odniesienie do przestrzeni Kartezjańskiej. Takie samo odczucie, gdy spojrzymy głębiej wstecz, możemy znaleźć i u Augustyna, i u Seneki. Współczesność wrzuciła je do jednego worka i nazwała obraźliwie filozofią. Ale przecież przez wieki wszystko co istotne tak było nazywane. Od niedawna (bo czym jest 200 lat na przestrzeni dziejów?) znajdujemy te same odczucia u Słowackiego, Malczewskiego, Borgesa, Kierkegaarda czy Sartre’a. Tu mówimy z kolei o literaturze. Ale przecież jest to taka sama próba opisu niedającego się do końca uchwycić braku, która towarzyszyła filozofom, tylko w innym języku odmalowana. W bliższej nam metaforyce życia, trwania, pustki, labiryntu, powrotów i marzeń. Bez całego, rzadko już rozumianego arsenału mitów chrześcijańskich i klasycznych. Kropkę nad i w najnowszym z języków, języku współczesnego materializmu okraszonego konsumpcjonizmem stawia antropologia, głównie antropologia codzienności, bo co innego jak autentyczność i chwilowość jest dla nas dzisiaj równie cenne?

Teza przyświecająca spotkaniu nie wydaje się więc kontrowersyjna, choć nie wszyscy z pewnością zgodzą się z niektórymi przykładami. A będzie ich wiele. Za pomocą słów i przykładów będziemy się starali zobrazować coś co nie jest wysławialne. Bo język, jako narzędzie komunikacji jest z założenia instrumentem technicznym, przeznaczonym do ścisłego zamykania rzeczywistości w jednoznaczne ramy (tak twierdził m.in. Kołakowski). Język poezji, literatury, czy sztuki, o! to już jednak zupełnie inna rzecz! O tym języku (i w miarę możliwości w nim także) będzie spotkanie. I o tym, co ten język tak naprawdę wyraża, co opowiada.

____

21.10 (sobota)
godz. 17:30-18:30
Osiedle Jazdów
Rotacyjny Dom Kultury (3/18)
___

Prowadzący:

Łukasz Hrynkiewicz

Nie mam czasu

Nie mam czasu – pokaz filmu „Julian Barbour. Sen Podszewki” i dyskusja.

Dyskusja po filmie: Czym jest czas? Fizycy definiują czas w prosty sposób przez jego pomiar – jest on tym co mierzymy za pomocą zegara. Pojmowanie natury czasu ewoluowało jednak na przestrzeni dziejów. Do końca XX w. wierzyliśmy, że czas jest wielkością absolutną, niezależną od układu odniesienia w którym go mierzymy. Teoria względności Einsteina położyła kres temu przekonaniu dowodząc, że upływ czasu zależy od prędkości z którą porusza się mierzący go obserwator oraz pola grawitacyjnego w którym się znajduje. A co gdyby pójść o krok dalej i założyć że czas nie istnieje? Hipotezę taką wysnuł niezwiązany z instytucjami akademickimi brytyjski fizyk Julian Barbour argumentując, że przeszłość jak i przyszłość istnieją wyłącznie jako projekcje ludzkiego umysłu. ‘Teraz’ jest jedyną chwilą do której posiadamy bezpośredni dostęp, natomiast iluzja czasu spowodowana jest przez to co obserwujemy jako zmiany we wszechświecie. Film „Sen Podszewki” jest zapisem wypowiedzi Juliana Barbour na temat teorii braku czasu, teorii Janusowego punktu zakładającej powstanie w Wielkim Wybuchu równoległego wszechświata, w którym czas płynie w przeciwnym kierunku oraz swojego życia prywatnego.

____

21.10 (sobota)
15:00-17:00
Osiedle Jazdów
Rotacyjny Dom Kultury (3/18)
____

Prowadzący:

Adam Andrzejewski — filozof i teoretyk sztuki, adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Autor prac naukowych z zakresu estetyki codzienności, filozofii współczesnej, ontologii analitycznej, metodologii oraz teorii kultury popularnej. Laureat Nagrody Naukowej „Polityki” w dziedzinie nauk humanistycznych 2016.

Karol Jałochowski – dziennikarz POLITYKI, autor serii dokumentalnej Pionierzy, poświęconej wybitnym myślicielom epoki. W tygodniku zadebiutował w 2000 r. Pisze, a od kilku lat także realizuje materiały filmowe, o pograniczach nauk ścisłych, kultury, filozofii. Wcześniej był redaktorem prowadzącym portalu Polskiego Radia (2001-2006), współpracował z miesięcznikiem „Świat Nauki”. Stypendysta Centre for Quantum Technologies, National University of Singapore (2012-2014). Laureat nagrody Grand Press (2015) za film i reportaż poświęcony Royowi Glauberowi. Fizyk z wykształcenia. Strona: http://13dimension.com

____

Opis filmu: Julian Barbour jest niezależnym, ale stowarzyszonym z uniwersytetem w Oksfordzie fizykiem i historykiem nauki, autorem licznych prac i kliku książek. Od ponad trzydziestu lat usuwa z fizyki pojęcia jego zdaniem zbędne. Należy do nich czas, który jest według Barboura iluzją. Do naukowego opisania świata jest on całkowicie zbędny. Od kilku lat pracuje nad teorią wyjaśniającą, skąd w tej iluzji bierze się towarzyszące nam poczucie upływu czasu i jego kierunek. Spotkanie z Julianem Barbourem odbywa się w jego rodzinnym domu, w niewielkiej miejscowości opodal Oksfordu. Ekipa z kamerą towarzyszy mu w jego codziennych domowych obowiązkach.

PIONIERZY. Na granicy poznania Seria filmowych spotkań z najwybitniejszymi umysłami epoki Pionierzy to jedyny w swoim rodzaju cykl dokumentalny związany z najwybitniejszymi i najbardziej nieortodoksyjnymi uczonymi, którzy mieli odwagę, by kwestionować współczesne paradygmaty. Emocje związane z odkrywaniem i testowaniem nowych teorii; pasja każąca pozostawać w kontrze wobec środowiska, wobec dogmatu “publikuj albo giń”; radości i smutki związane z poznawaniem niepoznanego – o tym właśnie opowiadają Pionierzy.

Anomalie czasowe

Anomalie czasowe w sztuce – wykład performatywny.

Wychodząc od najnowszych koncepcji czasu będziemy szukać ich korzeni w twórczości artystycznej lat 60. i 70. Najciekawsi artyści, muzycy i poeci połowy XX wieku uczynili czas podstawowym tematem oraz materiałem swojej twórczości, pokazując, że w dobie przemian epoki stał się on czymś innym. Współcześnie rozwój technologii znów prowadzi do przemian tego, jak postrzegamy czas. Aby nadążyć za nimi, musimy czerpać z dostępnych nam koncepcji czasu, rozwijać je i na nich budować, dostosowywać do nowych zjawisk i doświadczeń.Sięgamy więc do artystycznych eksperymentów.

____

21.10 (sobota)
13:30-14:30
Osiedle Jazdów
Rotacyjny Dom Kultury (3/18)
____

Prowadzący:

Kluadia Rachubińska – absolwentka Wydziału Psychologii UW oraz Instytutu Kultury Polskiej, doktorantka w Zakładzie Filmu i Kultury Wizualnej, członkini Zespołu Badań Mody i Dizajnu oraz Zespołu Badań Praktyk Późnej Nowoczesności. Publikowała w „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Popularnej”, „Dialogu”, „Małej Kulturze Współczesnej”.

Antek Michnik – doktorant w IS PAN, historyk kultury, performer. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC oraz Zespołu Badań Praktyk Późnej Nowoczesności przy IKP UW. Współpracownik Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego. Od jesieni 2013 w redakcji magazynu „Glissando”.

 

Nówka Sztuka! Pracownie artystyczne

Podczas warsztatów w pracowniach artystycznych będziemy łączyć różne dziedziny sztuki i nauki, poznawać nowe techniki i punkty widzenia. Zamieszamy czasem, przełamiemy jego linearność, zatrzemy granice pomiędzy nowym a starym. Zapraszamy wszytkich ciekawych, niezależnie od doświadczenia i wieku. Na podstawie działań pracowni powstanie Wystawa Instant.

20.10 (piątek)
18:00-22:00
Osiedle Jazdów

  • Bioart: ćwiczenia z post natury
    ____

Państwomiasto na Trawie (3/12)
FORMULARZ ZAPISOWY
(liczba miejsc na warsztaty ograniczona)
____

Rozwój cywilizacji od dłuższego czasu intensywnie dotyczy biologicznej strony życia. Można nawet odnieść wrażenie, że dzięki biotechnologii człowiek zbliża się do upragnionej roli demiurga – twórcy życia. Pojawia się wątpliwość, czy w czasach, kiedy wszystko jest „post”, jesteśmy nadal częścią natury czy już może post-natury. Czy biotechnologia stwarza całkiem nową biologię? Czy naukowcy nie są niedoścignionymi twórcami, skoro mają możliwość tworzenia życia? Co w takiej sytuacji pozostaje artystom? Jak można łączyć te pola kreacji? Czy bioart (art&science) może być traktowany jako nowa forma sztuki krytycznej? Na te pytania poszukamy odpowiedzi podczas warsztatów prowadzonych przez Karolinę Żyniewicz. Sprawdzimy, na ile możliwe jest wykorzystanie metod badań laboratoryjnych oraz naturalnej estetyki badań w działaniach artystycznych. Wejdziemy w konwencję pracy laboratoryjnej poza laboratorium. Stworzymy artystyczny komentarz do istotnych problemów bioetycznych.

Prowadzący:

Karolina Żyniewicz – artystka działająca w oparciu o biologię i biotechnologię, badaczka poprzez sztukę, absolwentka Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego w Łodzi, studentka II roku Środwiskowych Transdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich ,,Na styku Natury i Kultury’’ na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego.

dr Jakub Piątkowski – pracownik Instytutu Genetyki i Biotechnologii UW. Zajmuje się badaniami nad obróbką RNA w mitochondriach. Okazjonalnie też biologią syntetyczną.

  • Muzyka eksperymentalna i jej korzenie w fizyce
    ____

Rotacyjny Dom Kultury (3/18)
FORMULARZ ZAPISOWY
(liczba miejsc na warsztaty ograniczona)
____

Inna historia muzyki eksperymentalnej. Wiek XVIII i XIX to czas narodzin współczesnej akustyki oraz nowych technologii słuchania, zapisu oraz przesyłu dźwięku, to czas tworzenia podwalin pod muzykę XX wieku. Dziasiaj – dzięki badaniom prowadzonym w obrębie nauk ścisłych – również dzieją się rzeczy, które prawdopodobnie zostaną kiedyś wpisane do historii sztuki, w tym muzyki. Zapraszamy na warsztaty z pogranicza muzyki eksperymentalnej, sztuki dźwięku oraz interdyscyplinarnych studiów nad dźwiękiem. Porozmawiamy na nich o historycznych eksperymentach z dźwiękiem oraz o tym, jak brzmią współczesne osiągnięcia nauki oraz techniki. Zastanowimy się, dlaczego historyczne oraz współczesne eksperymenty naukowe mogą być traktowane jako kompozycje muzyki eksperymentalnej.

Prowadzący:

Antek Michnik – doktorant w IS PAN, historyk kultury, performer. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC oraz Zespołu Badań Praktyk Późnej Nowoczesności przy IKP UW. Współpracownik Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego. Od jesieni 2013 w redakcji magazynu „Glissando”.

Krzysztof Marciniak – warszawski muzykolog, krytyk, ekolog akustyczny. Członek kolektywu redakcyjnego magazynu o muzyce współczesnej „Glissando”. Czynnie marzy o Strojeniu Świata.

  • Underperforming architecture: lupa, nawias i balon czyli nowa funkcja w starej materii.
    ____

Otwarta Pracownia Jazdów (3/6)
FORMULARZ ZAPISOWY
(liczba miejsc na warsztaty ograniczona)
____

Postrzegamy architekturę jako przestrzeń kulturalną, która rozwija się, gdy zwraca naszą uwagę i zanika, stając się jedynie obiektem, gdy jest zaniedbywana. Skupiamy uwagę na obiektach cennych architektonicznie, takich z niewykorzystanym potencjałem i dążymy do przywrócenia ich do świadomości lokalnej społeczności poprzez wykorzystanie różnych mediów. Underperforming architecture to termin, który definiuje obiekty architektoniczne ważne dla miasta lub wsi z punktu widzenia lokalnej tożsamości, które są obecnie porzucone lub zaniedbane. Ze względu na zmiany polityczne, socjologiczne lub inne niesprzyjające warunki obiekty te przestają funkcjonować. Nie wszyskie posiadają na tyle silne wartości architektoniczne, by mogły kreować nowe, współczesne życie. Selekcja odywa się na podstawie reprezentowanych wartości. Osiedle Jazdów jest przestrzenią, która została poddana takiej transformacji. Jakie więc wartości oraz elementy świadczą o jego sile i wyjątkowości w dzisiejszym kontekście? Podczas spaceru, dyskusji i pracy nad ideowymi rzeźbami zastanowimy się nad tym zagadnieniem.

Prowadzący:

Łukasz Pałczyński – założyciel grupy Terytoria Kultury. Urodzony w 1994 roku we Włocławku. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Projektant oraz wykonawca wystaw, instalacji przestrzennych oraz architektury drewnianej w obrębie własnej praktyki zawodowej. W latach 2013-2016 uczył rysunku odręcznego w studiu DOMIN. Z zamiłowania grafik, fotograf oraz stolarz.

Jan Szeliga – urodzony w 1993 roku w Warszawie, absolwent studiów inżynierskich na kierunku Architektura i Urbanistyka na Wydziale Politechniki Warszawskiej, entuzjasta grafiki, muzyki improwizowanej i filozofii. Od trzech lat pracuje w zawodzie w warszawskich pracowniach architektonicznych, w wolnym czasie grywa na saksofonie w miejscach większych i mniejszych, rozmawia z ludźmi i podróżuje. W drugiej edycji wydarzenia organizowanego przez Terytoria Kultury w Bieszczadzkim Baligrodzie współtworzył instalację artystyczną. Poszukuje syntezy i umiaru.

  • Futurologia: odzyskać przyszłość
    ____

Fundacja Pracownia Dóbr Wspólnych (3/9)
FORMULARZ ZAPISOWY
(liczba miejsc na warsztaty ograniczona)
____

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu świat z optymizmem spoglądał w przyszłość, a nawet odważnie do niej kroczył. Politycy i artyści, inżynierowie i filozofowie, przedstawiciele różnych dziedzin nauki i kultury przekonywali, że już za rogiem czeka nowa rzeczywistość, bez wojen, głodu, wyzysku i klęsk przyrodniczych. Przepowiadali podróże w kosmos, automatyzację pracy, globalny porządek polityczny. Życie miało być racjonalne, proste i twórcze, wolne od chorób i cierpienia, przesądów i konfliktów. Oczywiście byli i tacy, którzy wieścili coś przeciwnego, szermując wizjami katastrof, wojen i zniszczenia. Ale nawet oni zdawali się spoglądać w przyszłość jak w dobrze znany krajobraz za oknem. Dziś tymczasem niepodzielnie króluje katastrofizm, a zamiast myśleć o przyszłości wolimy nostalgicznie powracać do dawnych lat. Nawet nasze marzenia są retro. Czy przyszłość jest do odzyskania? Czy historia i pamięć tak dominują we współczesnym życiu, że możliwe jest tylko powtarzanie starych scenariuszy, ewentualnie z drobnymi korektami? Czy można jeszcze raz wynaleźć przyszłość? W trakcie warsztatów odpowiemy na te pytania w praktyce. Weźmiemy do rąk nożyczki, kleje, flamastry i długopisy, by zniszczyć stare obrazy świata, a z ich strzępów stworzyć nowe wizje. Napiszemy historie, które nawet nam się jeszcze nie śniły i opowiemy, jak do nich dojdzie. Futurologia? Nie pierwszy raz!

Prowadzący:

Xawery Stańczyk – socjolog i antropolog kultury, adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, laureat nagrody Narodowego Centrum Kultury za najlepszą rozprawę doktorską z dziedziny nauk o kulturze. Interesuje się historią kultury popularnej, zwłaszcza w jej niszowych i marginalnych przejawach. Autor dwóch tomów poetyckich, nominowany do nagrody literackiej Nike. Działacz stowarzyszenia Miasto Moje A w Nim dążącego do ograniczenia reklamy zewnętrznej i wprowadzenia ładu krajobrazowego.

Agata Pyzik – dziennikarka, krytyczka, pisze o kulturze, sztuce, estetyce i polityce do publikacji książkowych oraz dla wielu czasopism w Wielkiej Brytanii i w Polsce, m.in „The Guardian”, „The Wire”, „Frieze”, „Calvert Journal” „Dwutygodnik”, „Polityka”, „Krytyka Polityczna”, „Szum”. Autorka książki Poor but Sexy. Culture Clashes in Europe East and West, wydanej przez angielskie wydawnictwo Zero Books (2014), ktorą po polsku wyda Wydawnictwo w Podwórku, a wkrótce także mnografii o brytyjskim zespole synthpopowym Japan (Bloomsbury, 2018). Jej zainteresowania obejmują kulturę krajów realnego socjalizmu i okresu zimnej wojny, transformację ustrojową w krajach postkomunistycznych i polityczne możliwości używania kultury popularnej.

  • Konserwacja: lastriko –  synonim czasów minionych czy technologia przyszłości?
    ____

Osiem Przez Dwa (8/2)
FORMULARZ ZAPISOWY
(liczba miejsc na warsztaty ograniczona)
____

Powtarzalne, znienawidzone wzornictwo szaro popielatych, lastrykowych parapetów, schodów czy nagrobków okresu PRL-u, dalece utrwaliło postrzeganie tej technologii w społeczeństwie, jako materiału tandetnego, nietrwałego i niechcianego. Obecnie, w dobie powszechnej wręcz nieograniczonej dostępności naturalnych materiałów skalnych, mało kto identyfikuje pojęcie lastriko z luksusem, bogactwem i nobilitacją, którą piastowało w okresie ekspansji budownictwa modernistycznego. Czy technologia lastriko jest więc bezpowrotnym symbolem czasów minionych? Wyrobem kamienno podobnym w najgorszym tego słowa znaczeniu, którego nie warto przywoływać? Czy wręcz przeciwnie? Staje się ponownie towarem poszukiwanym i deficytowym? Zapraszamy na warsztaty, gdzie na nowo będziemy starać się odkryć technologiczne zawiłości lastriko – jej piękno tkwiące w niedoskonałości i przypadku. Zobaczymy mistrzowskie przykłady historycznych realizacji oraz współczesne próby opieki konserwatorskiej nad nimi. Zastanowimy się wspólnie dlaczego technologia lastryko ma szansę ponownie stać się liderem wśród technologii wykorzystywanych w budownictwie oraz powszechnie określanym wzornictwie.

Prowadzący:

Mariusz Wrona – dyplomowany konserwator dzieł sztuki, artysta rzeźbiarz, pracownik naukowy i pedagog uczelni wyższej. AbsolwentWydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pracownik naukowy i pedagog Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Autor kilkudziesięciu realizacji konserwatorskich i projektowych obiektów zabytkowych. Współuczestnik projektów badawczych m.in. badania stanu zachowania ołtarza mariackiego w Krakowie. Obecnie w ramach otwartego przewodu doktorskiego prowadzi badania na temat technik, technologii oraz metod ochrony wypraw szlachetnych i terrazzo stosowanych w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Krakowie.